Wet kwaliteitsborging
De Wet kwaliteitsborging (Wkb) ging (deels) in per januari 2024. Het doel van de Wet kwaliteitsborging is om de bouwkwaliteit te verhogen. In het verleden toetste de gemeente vooraf of uw bouwplan aan de bouwtechnische voorschriften voldeed. Voor bepaalde eenvoudigere bouwwerken is de technische bouwvergunning verdwenen. In plaats daarvan doet u nu een bouwmelding.
Door de Wkb toetst de gemeente bouwwerken met een laag risico (Gevolgklasse I) niet meer op de bouwtechnische aspecten. U huurt zelf een erkende kwaliteitsborger in, die van plan tot oplevering meekijkt en controleert. Dit is verplicht.
De Wkb voor nieuwbouw binnen de Gevolgklasse 1 ging in per 1 januari 2024.
De Wkb voor verbouwingen binnen de Gevolgklasse 1 gaat in per 1 januari 2025. U hoeft als initiatiefnemer bij verbouwingen dus pas vanaf 2025 een kwaliteitsborger in te schakelen.
Wat doet een kwaliteitsborger
De kwaliteitsborger toetst de bouwtechnische aspecten tijdens de bouw. De kwaliteitsborger controleert voor en tijdens de bouw of het bouwplan en bouwwerk voldoet aan de bouwtechnische voorschriften. Deze voorschriften gaan bijvoorbeeld over brandveiligheid, fundering of energiezuinigheid. De voorschriften staan in het ‘Besluit bouwwerken leefomgeving’ en in het Omgevingsplan.
Toezicht houden gaat via een instrument voor kwaliteitsborging. Private partijen ontwikkelen deze instrumenten en worden daarna gekeurd door de Toelatingsorganisatie Kwaliteitsborging Bouw. Als het instrument aan de eisen voldoet, mag het gebruikt worden voor kwaliteitsborging.
Welke bouwwerken vallen onder de Wkb
De Wkb geldt voor bouwwerken in Gevolgklasse I. De Gevolgklasse zegt iets over hoe risicovol een bouwwerk is. Gevolgklasse I zijn bouwwerken met een laag risico. Bijvoorbeeld:
- Woningen
- Woonboten
- Recreatiewoningen
- Industriegebouwen van maximaal twee bouwlagen
Hierop zijn een aantal uitzonderingen. Bijvoorbeeld als u in of op een monumentaal pand gaat bouwen, projecten waar een melding of vergunning brandveilig nodig is en woonfunctie met zorg.
Voor bouwwerken in Gevolgklasse I moet u een kwaliteitsborger inhuren. Ook moet u een bouwmelding en een gereedmelding indienen. De bouwwerken die onder gevolgklasse I vallen zijn te vinden op website Informatiepunt Leefomgeving.
Gevolgklasse II en III
Gevolgklasse II en III zijn risicovolle bouwwerken. Bijvoorbeeld appartementencomplexen, scholen of hotels. Voor deze bouwwerkzaamheden heeft u voorlopig nog een omgevingsvergunning nodig. Het is mogelijk dat dit over 5 jaar verandert.
De gemeente toetst Gevolgklasse II en III zelf aan de bouwtechnische voorschriften. Ook houdt de gemeente toezicht tijdens de bouw. U hoeft geen kwaliteitsborger in te huren.
In welke Gevolgklasse valt uw bouwwerk?
Via de vergunningencheck van het Omgevingsloket controleert u in welke Gevolgklasse uw bouwwerk valt.
Hoe werkt het als u gaat (ver)bouwen?
Bouwwerk in Gevolgklasse I
- Via de Vergunningcheck controleert of u een omgevingsvergunning (omgevingsplanactiviteit) nodig heeft. De omgevingsvergunning gaat over of het bouwwerk past in de omgeving.
- De gemeente controleert of uw aanvraag voldoet aan de regels in het Omgevingsplan. Bijvoorbeeld of uw bouwplan voldoet aan de welstandseisen.
- Binnen 8 weken beslist de gemeente of uw aanvraag is geaccepteerd of afgewezen.
- Naast een omgevingsvergunning, moet u ook een bouwmelding en gereedmelding indienen. De meldingsplicht gaat over de bouwtechnische voorschriften.
Bouwwerk in Gevolgklasse II en III
- Voor bouwwerken in deze Gevolgklasse heeft u een omgevingsvergunning (omgevingsplanactiviteit en bouwactiviteit) nodig. Deze kunt u aanvragen via het Omgevingsloket.
Stappenplan melding Gevolgklasse I
Stap 1: inhuren kwaliteitsborger
U huurt zelf een kwaliteitsborger in. Op de website Toelatingsorganisatie Kwaliteitsborging Bouw vindt u een lijst met kwaliteitsborgers.
Stap 2: bouwmelding indienen
U mag niet beginnen met bouwen, voordat u een complete melding hebt ingediend. Minimaal 4 weken voor de bouw begint, dient u de bouwmelding in via het Omgevingsloket. Hier geeft u ook aan wie uw kwaliteitsborger is.
Lever alle informatie aan waar om gevraagd wordt. Vier weken na het indienen van de melding, mag u met de bouw beginnen.
Stap 3: start bouw
Twee dagen voor het begin van de bouw, geeft u dit door via het Omgevingsloket.
Stap 4: controle door kwaliteitsborger
De kwaliteitsborger controleert of aan de bouwtechnische voorschriften wordt voldaan.
De gemeente blijft het bevoegd gezag. Als er een reden is, controleert de gemeente of er aan de bouwvoorschriften wordt voldaan. Ook als geen bouwmelding of gereedmelding is ingediend, kan de gemeente handhaven. De kwaliteitsborger kan dit niet.
U ontvangt een verklaring van de kwaliteitsborger als het vertrouwen bestaat dat het bouwwerk aan de bouwtechnische voorschriften voldoet.
Stap 5: einde van de bouw
Eén dag na het stoppen van de bouw, geeft u dit door via het Omgevingsloket.
Stap 6: gereedmelding
U mag het bouwwerk niet gebruiken, voordat u een complete gereedmelding heeft ingediend.
Minimaal 2 weken voor u het bouwwerk wilt gaan gebruiken, dient u een gereedmelding in via het Omgevingsloket. U krijgt van de gemeente te horen of uw melding is geaccepteerd of afgewezen.
Eisen bouwmelding en gereedmelding
Indienen bouwmelding
De bouwmelding moet de volgende gegevens bevatten:
- Naam, adres en telefoonnummer van degene die het bouwwerk bouwt;
- Naam, adres en telefoonnummer van een gemachtigde (als die de melding indient);
- E-mailadres (als melding elektronisch plaatsvindt) van degene die het bouwwerk bouwt, of van de gemachtigde;
- Dagtekening;
- Adres, kadastrale aanduiding of coördinaten van de locatie waarop de activiteit plaatsvindt;
- Een beschrijving van de bouwactiviteit, inclusief de gebruiksfunctie van het bouwwerk;
- Wie de kwaliteitsborger is en met welk instrument voor kwaliteitsborging de kwaliteitsborger werkt;
- Risicobeoordeling;
- Borgingsplan. Het borgingsplan levert u in tijdens de bouwmelding.
Het borgingsplan beschrijft in ieder geval:
- de totstandkoming ervan;
- de aard en omvang van de uit te voeren kwaliteitsborging;
- de voor de kwaliteitsborging eindverantwoordelijke personen;
- de manier waarop de verschillende onderdelen van het bouwplan in samenhang worden beoordeeld;
- de manier waarop integraal wordt beoordeeld of de bouwwerkzaamheden voldoen aan de voorschriften;
- in welke gevallen en op welke momenten het borgingsplan wordt geactualiseerd;
- welke normen of kwaliteitsverklaringen bouw of gelijkwaardige maatregelen bij de bouwwerkzaamheden worden toegepast;
- op welke bouwwerkzaamheden de beoordeling ten minste is gericht en bij welke bouwwerkzaamheden rekening wordt gehouden met andere kwaliteitsborgingssystemen.
Indienen gereedmelding
Na oplevering van het bouwwerk moet een gereedmelding worden ingediend bij het bevoegd gezag. De gereedmelding bestaat uit:
- Naam, adres en telefoonnummer van degene die de bouwmelding heeft gedaan;
- Adres, kadastrale aanduiding of coördinaten van de locatie waar de bouwactiviteit is uitgevoerd;
- Dagtekening;
- Het ‘dossier bevoegd gezag’ wat bestaat uit:
- de verklaring van de kwaliteitsborger;
- informatie (als die van belang is) die ingaat op de getroffen maatregelen in het borgingsplan om bouwtechnische risico’s te voorkomen of te beperken;
- aanduiding van de gebruiksfuncties, verblijfsgebieden, verblijfsruimten en de afmetingen en de bezetting van alle ruimten. Inclusief totaaloppervlakten per gebruiksfunctie;
- informatie waaruit blijkt dat het bouwwerk voldoet aan de regels over: bouwconstructie; luchtverversing; energiezuinigheid en milieuprestatie;
- informatie over brandveiligheid;
- informatie over toegepaste gelijkwaardige maatregelen;
- bijzondere lokale omstandigheden;
- onder de Wkb mag een gemeente bijzondere lokale omstandigheden vaststellen. U moet deze verwerken in de risicobeoordeling en het borgingsplan.
Bijzondere lokale omstandigheden
Bij bouwprojecten kunt u rekening moeten houden met bijzondere lokale omstandigheden. De kwaliteitsborger moet dit controleren en kijken welke maatregelen er eventueel moeten worden getroffen. Het gaat om deze bijzondere lokale omstandigheden:
- bouwen nabij monumenten en/of een bouwval
- trillingen van railverkeer
- infiltratie hemelwater
- bouwen in of nabij een dijklichaam
- geluid wegverkeer en industrielawaai (gevelgeluidwering en hogere waardes)
- overige lokale omstandigheden
Twijfelt u of wilt u meer informatie, neem dan contact op met de afdeling Fysieke leefomgeving via telefoonnummer 14 038.
Veelgestelde vragen
Wat is de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb)?
De Wet kwaliteitsborging bouwen is 1 januari (deels) in werking getreden tegelijk met de Omgevingswet. Hiermee gaan we van traditioneel bouwtoezicht naar het bouwen onder kwaliteitsborging. Een gecertificeerde private kwaliteitsborger moet in opdracht van de bouwende partijen bij de gemeente een verklaring afgeven dat het bouwwerk technisch gezien voldoet aan de gestelde regels.
Wat is het doel van de WKB?
De overheid wil meer toezicht en controle in de bouw. De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen heeft als doel het verbeteren van de bouwkwaliteit, doordat bouwers zich aan de kwaliteitseisen houden en dit kunnen laten zien.
Geldt de WKB voor alle bouwwerken?
Het nieuwe stelsel geldt eerst alleen voor bouwwerken in de laagste risicoklasse. Dit zijn bijvoorbeeld eengezinswoningen en simpele bedrijfspanden. Dat geeft alle partijen de kans om ervaring op te doen met de nieuwe werkwijze voor toezicht in de bouw.
Wanneer heb ik een kwaliteitsborger nodig?
Als uw bouwplan valt onder de zogeheten gevolgklasse 1, dan moet u voor u kunt gaan bouwen een onafhankelijke kwaliteitsborger inschakelen. Deze kwaliteitsborger kijkt of uw bouwplan aan de regels voldoet. Hij legt vast wat de risico’s zijn en welke maatregelen moeten worden genomen om te zorgen dat uw bouwplan aan de regels voldoet.
Wat doet een kwaliteitsborger?
Tijdens het bouwen of verbouwen zal de kwaliteitsborger de bouw controleren. Hij of zij kijkt of alles volgens de bouwtechnische regels verloopt en stelt na afloop van de bouw een verklaring op. Deze verklaring stuurt u samen met het dossier dat de aannemer heeft gemaakt naar de gemeente. Twee weken na deze melding mag u het nieuwe project in gebruik nemen.
Waar vind ik een kwaliteitsborger?
U kunt een gecertificeerde kwaliteitsborger vinden in het register voor kwaliteitsborgers en op het Omgevingsloket.
Wat kost een kwaliteitsborger?
De kosten van een Kwaliteitsborger zijn voor uzelf. De hoogte van het bedrag is afhankelijk van wie u inhuurt.
Waar kan ik meer informatie over de Wkb vinden?
Op de website van de Rijksoverheid leest u meer informatie over de Wkb.