Eigen bijdrage Oekraïense nieuwkomers

De regering vindt het redelijk dat ontheemden uit Oekraïne die daartoe in staat zijn, meebetalen aan de kosten van hun opvang. Daarom heeft het kabinet vanaf 1 juli 2024 een eigen bijdrage ingevoerd voor ontheemden die gebruik maken van gemeentelijke opvang en daarnaast een inkomen hebben. 

Het is een financiële bijdrage die ontheemden uit Oekraïne in de gemeentelijke opvang met een eigen inkomen betalen voor hun opvang. Ontheemden uit Oekraïne betalen een eigen bijdrage voor nu nog gas, water en elektriciteit, straks exploitatiekosten.

Het conflict in Oekraïne duurt voort, hierdoor blijft opvang nodig. Het kabinet verhoogt de eigen bijdrage omdat dit bedrag passender is voor de geboden voorzieningen. Ook maakt het de verschillen kleiner ten opzichte van andere groepen in onze maatschappij, zoals minima of asielzoekers. 

Voor gas, water en elektriciteit werd al een bijdrage gevraagd. Aan deze bijdrage wordt locatiebegeleiding toegevoegd en deze bijdrage gaat op in een bredere bijdrage om opvang mogelijk te maken: exploitatiekosten van de opvang. Gemeenten maken naast kosten voor locatiebegeleiding ook andere kosten voor de exploitatie van de opvanglocatie, bijvoorbeeld voor schoonmaak en beveiliging. De totale kosten voor de exploitatie liggen daarmee in de praktijk aanzienlijk hoger dan het bedrag dat in rekening wordt gebracht aan de ontheemde, maar de hoogte van de eigen bijdrage wordt begrensd op de hoogte van de eigen bijdrage die asielzoekers betalen. 

De verhoging gaat in per 1 oktober 2025. Ontheemden uit Oekraïne die inkomsten hebben en in de gemeentelijke opvang verblijven, gaan hierdoor per de eerstvolgende maand een hoger bedrag betalen voor de kosten van hun opvang. Dat betekent dat de eerste verhoogde eigen bijdrage vanaf 1 november 2025 betaald moet worden. 

Tot 1 oktober 2025 was de eigen bijdrage € 105 per maand per volwassen ontheemde. Een gezin (met geen of minderjarige kinderen) betaalde maximaal twee keer € 105, dus € 210 in totaal. Vanaf 1 oktober 2025 wordt de eigen bijdrage € 244,22 per maand per volwassen ontheemde. Een gezin (met geen of minderjarige kinderen) betaalt maximaal twee keer € 244,22 dus € 488,44 in totaal. 

Volwassen ontheemden (18 jaar of ouder) die worden opgevangen in een gemeentelijke opvanglocatie hebben een bijdrageplicht als zij: 

• inkomsten uit arbeid ontvangen in binnen- of buitenland; 
• een loondervingsuitkering of toeslag ontvangen; 
• gedurende twee weken niet hebben voldaan aan verzoeken van het college van burgemeester en wethouders om informatie te verstrekken over zijn inkomsten en gezinssamenstelling, of 
• inkomsten verborgen hebben gehouden en daardoor ten onrechte van de verstrekkingen gebruik heeft gemaakt. 

• getrouwd zijn met of een geregistreerd partnerschap hebben en zij samen voldoende inkomsten hebben om de eigen bijdrage als gezin te betalen. 

  Let op: meerderjarige kinderen van ontheemden worden gezien als een apart individu of gezin in de RooO en vallen dus niet meer onder de definitie van ‘gezinslid’ in de zin van artikel 1 aanhef en sub f RooO. 

Niet bijdrageplichtig zijn: 

• Minderjarige gezinsleden, met of zonder eigen inkomsten; 
• Ontheemden die verblijven in de particuliere opvang; 
• Ontheemden met pensioen. 

Toeslagen op grond van de Toeslagenwet tellen mee als inkomsten. Dit betekent dat ze meegenomen moeten worden bij het bepalen of het leefgeld kan worden ingetrokken en of een eigen bijdrage in rekening kan worden gebracht. 

De loondervingsuitkering (bijvoorbeeld de werkloosheidsuitkering, ziektewetuitkering) en de arbeidsongeschiktheidsuitkering (bijvoorbeeld WIA, Wajong) tellen mee als inkomen uit arbeid. Deze uitkeringen worden uitgekeerd door het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV). 

Het kind gebonden budget en de kinderopvangtoeslag tellen niet mee voor de bevoegdheid om het leefgeld in te trekken en de eigen bijdrage te innen. In formele zin is kinderbijslag geen toeslag, maar ook deze bijdrage wordt niet betrokken bij het intrekken van leefgeld en het in rekening brengen van de eigen bijdrage. 

Als het inkomen hoger is dan de 115% van de leefgeldnorm die voor de ontheemde geldt, moeten zij de eigen bijdrage betalen. Daaronder kan een deel van de eigen bijdrage naar rato worden gerekend. Het totaal van het ingehouden leefgeld en de geïnde bijdrage mag er in ieder geval niet toe leiden dat de ontheemde minder overhoudt dan 115% van het (al ingetrokken) leefgeld plus (een deel van) de eigen bijdrage.